Dịch thuật đóng một vai trò quan yếu trong bất cứ thời đại nào, đặc trưng trong thiên hướng toàn cầu hóa hiện tại. Dịch thuật mang tri thức đến cho những ai đang kiếm tìm tri thức mới.

Theo Kelly (2004), “không có dịch thuật, không có lịch sử thế giới”. Đúng vậy, dịch thuật không những giúp chúng ta hiểu được những nền văn minh bị vùi lấp bấy lâu bởi thời kì mà còn mở ra sự khám phá thế giới trong tương lai. Nói cách khác, hoạt động dịch thuật thúc đầy sự bàn luận kiến thức, giao lưu văn hóa giữa con người và các dân tộc.

Dịch thuật văn bản là gì?

Có đa số ý kiến được đưa ra bởi những nhà nghiên cứu về định nghĩa dịch thuật trong suốt lịch sử tăng trưởng của nó.

Hartman & Stock (1972) cho rằng: dịch là thay thế 1 văn bản trong một tiếng nói bằng một văn bản tương đương trong tiếng nói thứ hai. Còn theo Nida & Taber (1974), dịch thuật là tái tạo lại trong ngôn ngữ kết nạp (receptor language) sự tương đương bất chợt và sát với thông điệp của tiếng nói nguồn (source language), trước hết là về nghĩa (meaning) và sau ấy là bắt mắt (style). Theo Larson (1998), dịch thuật là nghiên cứu từ vị, cấu trúc kết học, hoàn cảnh giao thiệp và ngữ cảnh văn hóa của văn bản ngữ nguồn, nhận định văn bản để xác định nghĩa, rồi dùng từ vị và cấu trúc kết học thích hợp trong ngôn ngữ kết nạp để tái lập cộng nghĩa.

Tìm hiểu thêm : Labour and employment lawyer

Song, Newmark (1981)lại cho rằng: dịch thuật là chuyển 1 văn bản này thành 1 văn bản khác theo cùng cách tác giả miêu tả khi viết văn bản đấy.

Như đã biết, dịch chuyển từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác là 1 vấn đề không phải thuần tuý bởi nó chẳng những đòi hỏi người dịch phải có tri thức về tiếng nói mà còn có tri thức về văn hóa, tâm lí thị trấn hội. Người dịch liên ngôn sẽ gặp vấn đề khi dịch những câu ca dao, phương ngôn, thành ngữ đặc trưng của dân tộc Việt Nam sang tiếng Anh và những thành ngữ, đặc ngữ tiếng Anh sang tiếng Việt. Chẳng hạn, thành ngữ tiếng Anh ‘a big cheese’ trong ‘He is a big cheese’.

Nếu như người dịch liên ngôn không chú ý đến nét văn hóa của Anh là ví 1 nhân vật quan trọng và có quyền lực như “một cục pho mát to”, thì sẽ khó dịch xác thực thành ngữ này. Người Anh cũng ví một người ngủ say mà không biết trời đất ra sao là: ‘ngủ như tảng đá hay ngủ như khúc gỗ’ ( sleep like a rock/ lock) nhưng người Việt lại diễn đạt theo cách khác ‘ngủ say như chết’ hay thành ngữ not (one’s) cup of tea trong câu ‘The man Bonita met at the party was kind, but he was not her cup of tea’ . Nếu chúng ta không biết được hàm ngôn, ngụ ý của câu tiếng Anh này, sẽ rất khó dịch đúng nghĩa. Câu này phải được dịch như sau: “người đàn ông mà Bonia gặp ở bữa tiệc rất tích cực nhưng đấy không phải là người cô ta thích” không dịch ‘… anh đấy không phải là tách trà của cô ta’.



Đọc thêm >>> Vietnamese barrister