Thế đất Đại Lại đẹp, núi non tầng từng lớp lớp quây lại như mâm xôi, như âu vàng, chén ngọc, thung lũng bằng phẳng, rộng dài, sông lớn lượn quanh quéo, ôm vòng, tạo buộc phải thành trì bền vững muôn thuở.Đặt vé máy bay đi Thanh Hóa du lịch tới thành Nhà Hồ - di sản văn hóa thế giới
trình diễn nghệ thuật chào đón du khách tới tham quan Di sản thế giới Thành Nhà Hồ. Ảnh: Ngọc Anh
Đồng ruộng tươi tốt, núi non xanh um cây cối, sản vật dồi dào, lừng danh đất lành chim đậu, dân cư đông đúc, yên nghiệp làm ăn.

Họ Lê ở Đại Lại, khoảng đời è Thánh tông mới sở hữu Lê Huấn làm chức quan Tuyên úy. Bấy giờ, Hồ Liêm ở Diễn Châu, Nghệ An, nghe tiếng Tuyên úy Lê Huấn, xin thiên cư ra Đại Lại, làm cho con nuôi, đổi họ Hồ làm họ Lê – Lê Liêm. Theo Đại Việt sử ký toàn thư khởi tổ họ Hồ (Hồ Liêm) là Hồ Hưng Dật vốn người Chiết Giang, Trung Quốc, sang nước Nam khiến Thái thú Diễn Châu, sau ở hương Bào Đột xưng trại chủ. Hồ Liêm là cháu đời trang bị 12 của Hồ Hưng Dật, thiên di tới Đại Lại để giảm thiểu cái vạ trần Thủ Độ “nhổ cỏ nhổ tận gốc”, vì nhà họ Hồ đời Lý mang người lấy công chúa Nguyệt Đích sinh ra Nguyệt cam đoan. Vai trò con nuôi với tên Lê Liêm đã giúp ông che dấu gốc tích, ẩn nhẫn đợi thời. Truyền đến đời vật dụng ba, gia đình Lê Liêm đưa được hai người con gái tiến cung khiến cho thiếp yêu của trần Minh tông. đó là hai cô ruột của Lê Quý Ly. Qua cây cầu bắc vô cùng quan yếu này, Quý Ly dễ dàng bước vào cung vua trần, từ nhỏ làm cho chân hầu hạ (nội nhân), thăng lên chi hậu nội nhân rồi chi hậu tứ cục chánh chưởng. Đời vua Nghệ tông, Quý Ly dancing 1 bước lên Khu mật đại sứ, thăng Tiểu Tư không, tiến phong Đồng bình chương sự (Tể tướng), rồi gia phong đến chức Phụ Chính Thái sư nhiếp chính, Khâm đức Hưng liệt thánh thượng, Quốc tổ Chương hoàng, làm cho những đại thần đương triều, kể cả giới quý tộc nhà è ko khỏi choáng váng, giật mình.

Vua Nghệ tông mất, Thuận tông nối ngôi. Năm 1399, Quý Ly buộc Thuận tông phải nhường ngôi cho hoàng thái tử Án con đẻ công chúa Huy Ninh, cháu ngoại Quý Ly. Thuận tông bị thịt rồi hoàng thái tử Án cũng chết, sau khi Quý Ly lên ngôi Hoàng đế (1400) ! Ông tuyên bố bỏ họ Lê trở lại họ Hồ gốc tổ.

Để chuẩn bị việc cướp ngôi nhà nai lưng, Hồ Quý Ly đã sai Thái sử lệnh Đỗ tỉnh xây thành Tây Đô ở động An Tôn ngay lập tức kề hương Đại Lại. Đỗ tỉnh giấc siêu nhiều năm kinh nghiệm về thiên văn địa lý, cũng là 1 kiến trúc sư nhân tài. Đất An Tôn ba mặt núi, các hình tượng thiên nhiên kỳ lạ: Voi quì, trâu nằm, ngựa chầu... Đằng trước trông ra sông Mã, với núi Đún khiến bình phong. Động Kim Sơn án ngữ phía Tây, sông Bảo giang chắn ngang phía đông. Lại với núi Đại Lại làm cho hậu thuẫn... Đúng là thế đất trời dành cho họ Hồ. Nhưng đây là nơi “nên với loàn mà không phải mang trị”. Điều này hoàn toàn hợp ý Hồ Quý Ly, vì ông buộc phải xây dựng 1 đô thành để trị loàn, trấn áp kẻ phản loạn, giả dụ ko, chẳng thể trị quốc an dân.

Tây Đô là đế kinh thiết bị hai của nhà nước Đại Việt sau Đông Đô. Quý Ly cho rằng mình là mẫu dõi vua Ngu tức đời Nghiêu – Thuấn bên Trung Quốc, đổi quốc hiệu Đại Việt ra Đại Ngu.

Đất Tây Đô thời Hồ quy vào hương Đại Lại - làng quê vua Quý Ly. Họ Hồ cho xây dựng ở đây một số công trình văn hóa nghệ thuật giá trị: Cung Bảo Thanh, chùa Triệu Công, lầu Đấu Kê...



Cung Bảo Thanh

Cung Bảo Thanh xây dựng năm Đinh Sửu (1397), sau lúc Hồ Quý Ly dời đô từ Thăng Long vào An Tôn, Vĩnh Lộc. Tòa cung điện đặc thù này dành riêng vua è cổ Thuận tông ở. Bởi nó xây dựng bên không tính thành Tây Đô, sử cũ chép là “Hành tại”, mang nghĩa nơi vua tạm ở lúc đi ra ngoài Hoàng cung, đời sau với tên Ly cung nhà Hồ. Tại đây, Thuận tông ban chiếu truyền ngôi cho thái tử Án, phong Quý Ly làm Quốc tổ nhiếp chính, nhà vua ra Đông Triều (Quảng Ninh) tu đạo Lão rồi bị làm thịt.

Cung Bảo Thanh, hay Hành tại Đại Lại có lẽ bị tàn phá từ 1407, sau khi quân Minh chiếm đóng thành Tây Đô. Nó được nhận biết những năm 1979, 1980, 1983, 1995, qua tài liệu khảo cổ học phát hiện từ đống đổ nát hoang tàn. hầu hết cung Bảo Thanh, trên phương diện khoảng 2 ngàn m2 giữa lòng hình tay ngai rồng của núi Đại Lại về phía tây nam, cách sông Lèn chừng 1km. Nền chính tòa cung điện sắp hai trăm m2 với những chi tiết chạm khắc còn thấy cho ta hình dung một công trình kiến trúc to to, lộng lẫy, kể lên trình độ nghệ thuật đặc dung nhan của thời đại è cổ Hồ. Mỗi hòn đá chân tảng là 1 tác phẩm mỹ thuật cực kỳ đáng bái phục. Bề mặt chân tảng chạm cánh sen, trong mỗi cánh sen chạm “lưỡng long triều nguyệt”. quành bệ tảng, hoa văn trang hoàng hình dây leo uốn lượn đẹp mắt. Hình rồng trong từng cánh sen uốn khúc rắn mềm mại, uyển chuyển, thân nhỏ nhắn, cân đối, dòng rồng rắn đã tăng trưởng tới đỉnh cao nghệ thuật thời trằn. Hiện vật hơi phong phú chủng loại là đầu rồng, đầu chim, đầu nghê sấu... Đầu rồng mào lửa mang sừng, râu tóc mềm mại, mượt mà, mũi nở, trán cao, mồm rộng... Đầu chim phượng hoàng mỏ to khỏe, mắt đẹp tựa chim thần. Đầu nghê sấu trông giống như đầu sư tử, vẻ uy phong, thực ra chẳng hề, nó là con vật huyền thoại trang trí trong kiến trúc cung đình và đền miếu. những viên gạch bằng đất nung lát nền, ốp tường, nung chín ở độ cao, kích tấc rộng đến 35cm x 35cm x 5cm, chính giữa mỗi viên một bông hoa 4 cánh lớn, nằm gọn trong khung vuông, với gờ chỉ nổi. Bốn góc mỗi viên gạch trang trí nổi bốn nửa bông hoa giống hoa cúc dáng điệu. chiếc gạch ốp tường trang trí hình rồng tương đối công cu li đúc bằng khuôn nhưng sau ấy gia công thêm, đường nét tinh xảo, sinh động... tuy nhiên còn những di vật khác cũng siêu đặc sắc về nghệ thuật như lá đề đất nung, vv...


Đặt nhanh vé máy bay vietnam airline tại đại lý vé máy bay giá rẻ flynow để có dịp thăm thú di tích nổi tiếng này nhé